Belgium and the Netherlands (Dutch): FastNed Charging

[Defiant]

Natuurlijk een heerlijk tendentieus stuk, maar wel met argumenten die ook al bij mij door mijn hoofd schoten. Wanneer nu 225k omzet wordt gedraaid en 4.5M verlies, dat is het een hele klus om de boel boven water te houden.

Hoe mooi de stations ook zijn en hoe handig wanneer je toch de "pomp" strategie moet hanteren en je niet de "laden waar je telefoon laadt" mogelijkheid hebt...toch denk ik niet dat dit bedrijf gezond gaat worden.

Een vertienvoudiging van de markt (toename EV's) en een benodigde ver50voudiging van de omzet. Dat gaat scheef. Bovendien is het maar de vraag of, en hoe snel de EV markt gaat groeien en hoe de EV rijders gaan laden.

Voorlopig ziet het ernaar uit dat er voornamelijk Model 3 autos op de weg gaan komen in het "goedkopere" segment (20-25 duizend in 2018 en daarna...5 duizend per jaar?). In 2020 waarschijnlijk rond de 30-40k stuks van Model 3 en 5-6k van de S en X. De overige merken halen die aantallen nooit voor 2020 gezien de huidige productieplanning van bijvoorbeeld; Hyundai, VW, GM/Opel.

Met de wind mee geredeneerd zouden er naast de huidige 12000 BEV's nog t/m 2020:
- max 50.000 Tesla's bijkomen
- max 10.000 Ampera-e's (erg positieve inschatting)
- max 5.000 overige modellen

Zouden we uitkomen op 65.000 stuks nieuwe BEV in 2020 (77.000 in totaal). Is een toename van 4.5x. Niet een factor 10-20 waarmee Fastned rekent en dus is het onwaarschijnlijk dat de benodigde factor 50 gehaald wordt voor de omzet. Mensen zouden veel vaker naar Fastned moeten gaan dan nu het geval is en daar ook veel meer kWh's gaan ophalen dan nu om deze cijfers te laten werken. Ik vind het stoer dat ze Fastned zijn begonnen en ik hoop dat het een succes gaat worden, maar ik zie de cijfers gewoon niet rond komen. Zeker niet voor 2020.

Ze zijn te vroeg met te langzame laadopties om te werken als "tankstation" en ze mogen te weinig "hospitality" aanbieden (geen) om het laden comfortabeler te maken en extra omzet te genereren. Een BEV is geen ICE en het businessmodel van Fastned gaat uit van EV gebruik als ICE.

[negatieve modus]
Wanneer de CCS 3.0 apparatuur beschikbaar komt, zullen de Shells en BP's van deze wereld deze laadpunten neer gaan zetten en Fastned kapot concurreren op prijs.

 

[Hans Noordsij]

Het blijft een kwestie van koffiedik kijken. Om massaal naar elektrisch te gaan heeft de automobilist een aantal duwtjes nodig. Op beperkte schaal kan de overheid iets bereiken door al het andere duurder te maken, zoals we met benzine de afgelopen 40 jaar hebben gezien. Het effect is minimaal, alleen betalen we met ons allen veel meer accijnzen.
De andere merken zie ik nog geen van allen met iets komen dat mensen doet opveren. Dat is mijn constatering, en dat mag.
Model 3 hangt als enerzijds een veelbelovende toekomst in de lucht en anderzijds is het een nachtmerrie voor de industrie. Ik ken heel veel mensen die graag een Tesla zouden rijden maar nu in een middenklasse ICE zakenauto rijden vanwege de hoge prijs. Veel van hen zullen zondermeer de overstap gaan maken en zodra hij op de weg komt zal de lijst enorm gaan stijgen.
Aan de productiekant werkt men zich in de rondte om de doelen te gaan halen en ook om deze doelen zelfs steeds weer scherper te stellen. Met een productie van 600k in 2018 zullen er in Nederland veel meer bijkomen. Waarom zou je nog een ICE kopen? Laden kan, voor de zakelijke rijders, dat is de doelgroep, niet de Leaf en Zoe rijders, maar de kilometermakers, in de meeste gevallen gewoon thuis, bij de SuC's (maar die gaan uiteindelijk toch meer lijken op "international airports") en, als men (het bedrijfsleven) het ineens doorkrijgt, gewoon aan 11 of 17 Kw op de bestemming of bij de lunch. Op die manier kan men de dag doorkomen. En met zoveel auto's zijn snelladers als Fastned bijzonder handig als het een keer krap dreigt te worden of als men thuis niet kan laden. Ik zou me meer zorgen maken over de vele met subsidie nog neer te zetten openbare laadpalen. Daar is echt geen businessmodel van te maken.

 

[Duke-U]

Stel eens dat er 20-30.000 EV's bij zouden komen..de meeste in de randstad. Iedereen gaat er maar vanuit dat je thuis of op je werk kan laden, maar da's maar de vraag. Niet iedereen heeft een garage, of een halfvrijstaand huis met een laadpaal.

Waar gaan al die mensen laden die nu in de binnensteden wonen? Kijk eens naar Adam en Rdam, in het centrum zijn de mooiste appartementen, maar allemaal laden op die twee paaltjes ergens in de buurt?

En er zijn genoeg bedrijven die niet zo groot zijn en dus in een verzamelgebouw zitten, zonder eigen parkeerplaatsen.

Ik denk dat er best een goede case achter FastNed zit, kwestie van volhouden.

Overigens is een startup bezig om een innovatieve inductielader te introduceren, waarbij in de toekomst de auto zelf uit het parkeervak op de lader rijdt (soort summon), in een halfuur geladen wordt waarna de auto zelf weer op zijn parkeervak terugrijdt. Hele nacht door auto's automatisch volladen, op het parkeerveld voor je appartementgebouw....

 

[Defiant]

Met een productie van 600k in 2018 zullen er in Nederland veel meer bijkomen. Waarom zou je nog een ICE kopen?....

Tesla hanteert officieel nog steeds 500k in totaal voor 2018. Ik las dat de auteur van een artikel dat 600k claimde een rectificatie had geplaatst..kan alleen niet meer terughalen waar ik dat las. Maar goed ondanks dat gegeven...

Momenteel is ongeveer 5% van de totale productie van Tesla in NL terecht gekomen. Wanneer hetzelfde percentage marktaandeel van NL voor EV wordt gebruikt voor de periode 2018-2020, dan blijft mijn natte vinger in het koffiedik redelijk overeind. Immers 5% van 500.000 is 25.000 stuks. Ik vraag me af of dit niveau te handhaven is nadat de reserveringen verwerkt zijn. Tesla (eventueel aangevuld met andere EV producenten) zou dan op de 5e plaats terecht komen bij de jaarlijkse verkopen. Ter vergelijking....Peugeot verkocht in 2016 28.711 auto's en Ford 21.402.

Feit blijft dat Fastned een model hanteert van "tankstation". Een businessmodel dat niet optimaal is voor EV's. Een vervijftigvoudiging van de omzet is niet makkelijk te halen met een vervier(vijf)voudiging van het aantal potentiële klanten. De gemiddelde "tankbeurt" moet dan bijvoorbeeld vertienvoudigen. Dus van 10kWh gemiddeld naar 100kWh gemiddeld. Ik kan een stijging tot 30-40kWh nog zien gebeuren tot 2020, maar niet veel meer.

Ook zou het kunnen dat relatief gezien, de nieuwe potentiële klanten minder in de gelegenheid zijn om thuis(op het werk) te laden dan de huidige snellaadklanten. Ik vermoed dat Model S en X eigenaren doorgaans prima op eigen terrein kunnen laden. Model 3 eigenaren (en mensen die nog goedkopere EV's kopen) wonen wellicht meer in appartementen, dan wel rijtjeshuizen.

Je geeft een probleem van Fastned al zelf aan (zoals ook genoemd in het artikel). Men gebruikt Fastned als "noodoplossing" of "handig om even te vullen om tot het niveau om thuis te komen, dan wel een andere locatie".

Subsidie en openbare palen (al dan niet door staatsbedrijven geplaatst) en de ICE stations die palen gaan plaatsen zijn ook een bedreiging voor Fastned.

Uiteindelijk blijft het punt overeind uit het artikel, dat Fastned wel erg positief is over de marktontwikkeling van BEV's. En dan op basis van die inschatting moet hun business werken. Op basis van alles wat nu bekend is over de periode tot en met 2020, kan ik hun inschattingen niet rijmen met de zeer waarschijnlijke werkelijkheid.

En voor de goede orde....ik gun het ze van harte. Ze hebben hun kop boven het maaiveld uitgestoken en leveren een kwalitatief goed product. Daar heb ik per definitie respect voor. Ook verwacht ik dat mijn toekomstige Model 3 af en toe bij hen aan de lader gaat. Maar niet als standaard pomp om te tanken.

 

[widodh]

Het zwakste punt: 'Het bouwen van zo’n laadstation kost ongeveer 215.000 euro.'
Dit kan ook voor 10% van het bedrag, zonder dakje. Dan waren er nu geen 40 stations maar 400. En dan bij iedere Starbucks of fastfood maar vooral, ieder kantorenpark en winkelcentrum.

Nee, dat gaat niet zo op. Schaalvergroting heb je zeker nodig.

Die overkapping is het probleem niet echt, maar je aansluiting op het netwerk wel.

Zeker als je boven de 50kW wil wordt het lastig. Al die leuke snelladers die je nu in de stad vind zitten op het LS netwerk van 400V met een 3x80A aansluiting. Daar komt maximaal 55kW uit. Daarom zijn veel van die laders nu op ~110A (DC) begrenst om niet over de 80A van de aansluiting te gaan.

50kW is veel te langzaam voor snelladen en die schalen dan ook niet meer op.

Fastned pakt het wat dat betreft gewoon heel goed aan door direct groot te gaan en ook veel sneller te willen gaan laden.

Dan is die 200k voor een station helemaal niet raar. Een losse snellader kost al snel 50k. Die prijzen moeten ook gewoon hard omlaag.

50kW zie ik straks als "Destination charger" waar ik even 90 minuten aan sta als ik in een grote winkel wat tijd door breng.

En met zoveel auto's zijn snelladers als Fastned bijzonder handig als het een keer krap dreigt te worden of als men thuis niet kan laden. Ik zou me meer zorgen maken over de vele met subsidie nog neer te zetten openbare laadpalen. Daar is echt geen businessmodel van te maken.

Vooral dat laatste. Publieke palen zijn een nog veel verdomd lastigere business-case tov snelladers.

Die dingen vreten echt subsidie, alleen hoor je daar niemand over.

Subsidie en openbare palen (al dan niet door staatsbedrijven geplaatst) en de ICE stations die palen gaan plaatsen zijn ook een bedreiging voor Fastned.

De ICE stations zie ik zeker nog steeds als een groot gevaar.

Als zij ineens beginnen met 150kW ~ 300kW laadstations te plaatsen wordt het een probleem voor Fastned.

Wel zie ik een goede case waar Fastned oa in het binnenstedelijk gebied bezig is. Of bijvoorbeeld bij supermarkten e.d.

Feit blijft dat Fastned een model hanteert van "tankstation". Een businessmodel dat niet optimaal is voor EV's. Een vervijftigvoudiging van de omzet is niet makkelijk te halen met een vervier(vijf)voudiging van het aantal potentiële klanten. De gemiddelde "tankbeurt" moet dan bijvoorbeeld vertienvoudigen. Dus van 10kWh gemiddeld naar 100kWh gemiddeld. Ik kan een stijging tot 30-40kWh nog zien gebeuren tot 2020, maar niet veel meer.

Ik zou graag zo snel laden, dan kan ik publieke laadpalen negeren.

Langzaamlaadpalen in publieke parkeergarages schaalt bijv ook niet. Publieke palen ook niet echt.

Als ik mijn 100kWh accu voor 80% kan vullen in 30 minuten ben ik blij. Dat is 160kW gemiddeld. Kan ik vervolgens weer een tijdje die publieke laadpalen negeren

 

[e-Rik]

> 90% van de mensen willen geen gedoe en niet te moeilijk doen, net als ik. Zonder thuis oplaad mogelijkheid had ik geen Tesla gekocht. Dat zal ook voor de grote meerderheid van de 3 kopers gaan gelden schat ik in. Thuisladers hoeven niet naar FastNed. KISS.

 

[HWS]

Als je het forum op een artikel wil wijzen @Zuid5.nl, post dan alleen een link ernaartoe en niet het hele artikel. Zo pleeg je inbreuk op het auteursrecht en ontneem je de schrijver zijn bron van inkomsten.

Thnx voor de tip. Zal me hier ook beter aan proberen te houden.

 

[HWS]

Ik volg de redenatie niet helemaal dat mensen die een auto van 40-60k rijden arme stakkers zijn zonder eigen parkeerplek thuis dan wel op t werk. Ik gok dat 90% van ons voor hun Tesla in die prijsklasse rond reed. Voor de model 3 zie ik dan ook geen enkel probleem in thuis/werk laden met sporadisch een laadbeurt onderweg. Pas zodra er EV's komen in een prijsklasse van 20-30k die als eerste auto gereden worden wordt het niet hebben van een eigen laadmogelijkheid wellicht een uitdaging. Ik zie dit de komende 5 jaar nog niet gebeuren helaas.

Ik heb al vaker een screenshot geplaatst van diverse apps waarin zichtbaar is dat er veel meer laadpalen vrij zijn dan bezet. Met 3 laadpalen op ons bedrijf van elk 22kW en een gemiddelde laadbehoefte van een halve dag per week kan ik theoretisch tijdens kantooruren 30 EV's van voldoende stroom voorzien. Stel dat er buiten kantooruren ook nog 1 EV daar 's nachts zou willen laden wordt die capaciteit met nog minstens 15 EV's verhoogd. Mijn laadpunt thuis gebruik ik 1x per maand. Mijn eigen kilometrage per jaar is ca. 35k.

Ik zie nog een enorme overcapaciteit aan laadpunten op dit moment.

 

[Defiant]

Ik volg de redenatie niet helemaal dat mensen die een auto van 40-60k rijden arme stakkers zijn zonder eigen parkeerplek thuis dan wel op t werk. Ik gok dat 90% van ons voor hun Tesla in die prijsklasse rond reed. Voor de model 3 zie ik dan ook geen enkel probleem in thuis/werk laden met sporadisch een laadbeurt onderweg. Pas zodra er EV's komen in een prijsklasse van 20-30k die als eerste auto gereden worden wordt het niet hebben van een eigen laadmogelijkheid wellicht een uitdaging. Ik zie dit de komende 5 jaar nog niet gebeuren helaas.

Ik heb al vaker een screenshot geplaatst van diverse apps waarin zichtbaar is dat er veel meer laadpalen vrij zijn dan bezet. Met 3 laadpalen op ons bedrijf van elk 22kW en een gemiddelde laadbehoefte van een halve dag per week kan ik theoretisch tijdens kantooruren 30 EV's van voldoende stroom voorzien. Stel dat er buiten kantooruren ook nog 1 EV daar 's nachts zou willen laden wordt die capaciteit met nog minstens 15 EV's verhoogd. Mijn laadpunt thuis gebruik ik 1x per maand. Mijn eigen kilometrage per jaar is ca. 35k.

Ik zie nog een enorme overcapaciteit aan laadpunten op dit moment.

Het zou kunnen dat je gelijk krijgt en dat ik een van de weinige "stakkers" ben . Al kan ik wel op mijn werk snailchargen (1x16A) Echter geef je zelf aan dat je eerst een auto had van 40-60k. Nu rijd je er 1 van 80-100+k. Ofwel...een klasse hoger. Mensen die eerst rond de 35k zaten ("standaard leasers"), kunnen nu zomaar naar de 50-60k gaan met EV.

Het percentage thuisladers zal onder de Model 3 gebruikers iets lager liggen dan voor de S en X...en zoals ik zelf eerder aangaf..zie ik niet in dat dit heel veel extra verkeer richting een Fastned zal opleveren. Dus volgens mij zijn we het eens?

 

[HWS]

Ja wij zijn het zeker eens.

Ik reed voorheen al in dezelfde prijsklasse rond, ik zit in die andere 10% groep... Ik betwijfel wel of leaserijders die nu in een 35k auto rond rijden straks in een 50-60k EV versie mogen gaan rijden. Mijn personeel iig niet. Een upgrade van nu 30k diesel naar straks 40k EV zie ik wel zitten. Heb daarom 2 model 3's in bestelling staan.

 

[twall-e]

Over de plek langs de weg kan je heel lang praten. Ik vind de SuC veelal weer onhandig liggen, ik wil namelijk de snelweg niet af.

Ik mis een beetje waarom mensen de snelweg niet af willen, toegegeven in DE is dat een stuk acceptabeler dan in NL qua voorzieningen, maar gewoon bij een carpool plek waar zo'n koffiekar staat is een stuk minder unheimisch dan bij een aantal van de fastned bogen. En dat van de snelweg afwillen, dan moet er nog wat bij links en rechts, want soms heb je wel erg veel extra snelweg om bij een FN te komen (Ik heb een FN op 2.5 km, maar het kost me 32 om er te laden)

 

[FrankNL]

Reactie fastned op het artikel van FTM :

https://cdn.fastnedcharging.com/uploads/documents/170212reactieartikelftm.pdf

 

[pvkeep]

'Laadpaal van 2000 euro'. Ja, zo kan ik het ook.

En de olifant in de kamer (de beurskoers), daar gaat Bart wijselijk niet op in.

 

[Gerard60]

Dan is die 200k voor een station helemaal niet raar. Een losse snellader kost al snel 50k. Die prijzen moeten ook gewoon hard omlaag.

Het is een hoop geld.
Je zou zeggen dat het goedkoper moet kunnen. Een batterij kost nog geen €300/kWh. Met een combinatie van lokale opslag en een goedkopere aansluiting zou het wel eens omlaag kunnen. Maar het is mijn vak niet.

Bij de meeste snelladers kom je het dakje niet tegen. Het is op verschillende manieren een last voor Fastned, investering, onderhoud van het dak zelf en het ruimtegebruik. Een snellader hoeft niet meer dan 10m2 in te nemen, bij Fastned is het een meervoud.
Voorlopig zie ik het business model van Fastned niet werken.
Overigens, geen misverstand, helaas niet werken, want een goed snellaadnetwerk voorziet in een noodzakelijk dienst.

Ik zie nog een enorme overcapaciteit aan laadpunten op dit moment.

Je zit vermoedelijk in een luxe positie? In Utrecht oost is het regelmatig toch zoeken naar een vrije laadpaal. Maar ja, wel een lekkere wandeling daarna.

Los daarvan is het vrij eenvoudig uitrekenen waarom laden op de snelweg slechts een uitzondering wordt en alleen nodig voor lange reizen.

Een EV verbruikt gemiddeld 200Wh/km. Buiten de lange reizen is dit 10 tot 15 kWh verbruik per uur.
Een auto staat gemiddeld 96% van de tijd stil, dus wordt gemiddeld 1 uur per dag gebruikt en verbruikt dan in dat uur 15kWh.
Voor die 15kWh zijn 23 uur beschikbaar om te laden. Dit vereist een een laadsnelheid van 15/23 = 0,7 kW.
Een eenvoudig stopcontact levert 3kW, dat is het viervoudige van wat nodig en biedt ruimte voor allerlei optimalisatie technieken.
En stopcontact voor zover niet aanwezig, kun je voor €100,- plaatsen.

De snelste en goedkoopste weg naar een goede laadinfrastructuur is veel goedkope stopcontacten en een paar snelladers.

 

[Fred85D]

inderdaad een weerwoord zonder getal onderbouwing. Ik zal er niet in investeren hoewel ik elektrisch rijden wel zie als de toekomst, daarom heb ik ook "geïnvesteerd" in een Tesla (met een beperkt risico).
Er ligt een handschoen voor Roel, ik zou die oppakken met de boekhouding onder mijn arm...

 

[FrankNL]

'Laadpaal van 2000 euro'. Ja, zo kan ik het ook.

En de olifant in de kamer (de beurskoers), daar gaat Bart wijselijk niet op in.

Ondanks dat ik zelf niet investeer in Fastned kan ik de reactie van Bart wel waarderen. Hij gaat niet met modder gooien, blijft positief, benadert het van een andere kant, zonder te overdrijven of de ander af te vallen.

Bij welk bedrijf zie je zo'n reactie komen op zo'n artikel. Nogmaals, inhoudelijk ben ik het er misschien niet mee eens, maar vindt het te prijzen dat ze er zo op reageren. Hoe makkelijk is het om de ander onderuit te halen of fel in de verdediging te schieten?

De toekomst zal het leren...apple/google/telsa zijn allemaal begonnen met iets waarvan iedereen zei dat het onzin was en niet haalbaar en te duur etc. Zie nu...

 

[pvkeep]

Ik hoop ook dat ze het wel gaan redden. Dat heb ik al meer dan eens hier op het forum uitgesproken. Maar helemaal zo eerlijk als @FrankNL het doet voorkomen zijn ze niet. Ze verzwijgen welbewust nogal wat beren en olifanten.
Fastned moet bovendien veel diepere zakken krijgen om het tot minstens 2023 uit te kunnen houden. En het is daarbij ook van belang dat ze straks minstens 350kW DC laden gaan aanbieden. Zonder die opwaardering zullen ze roemloos ten onder gaan.

 

[Hans Noordsij]

Het is niet helemaal eerlijk. Ik ken Fastned vanaf de tijd dat ze hun eerste station nog moesten openen (bij Barneveld) en zelfs ik was ervan overtuigd dat er de jaren daarna van de autoindustrie goede EV's zouden komen. Als er een zwarte piet gelegd moet worden, leg die dan bij de trainerende en verdwaalde autoindustrie. Fastned heeft destijds een missie onderschreven en houdt daar strak aan vast. Nu helaas de echte EV's, die je op de snelweg tegenkomt, bijna allemaal Tesla's zijn met nu eenmaal een groot bereik (waardoor ze Fastned niet nodig hebben) is iets waar Fastned niets aan kan doen. Geroep om hogere laadvermogens is verder zinloos zolang er geen auto's komen. Ik steun ze, heb geen aandelen want heb geen geld liggen (heb dus helaas ook geen TSLA), maar ben ervan overtuigd dat ze het gaan redden, als de andere merken dan met niets komen zal de vloed aan Model 3's wel voor aanloop zorgen.

 

[Defiant]

Zeker een nette reactie. Behalve het niet noemen van de "olifanten en beren" zoals al is gezegd hierboven, blijft het feit boven tafel dat er wel erg veel kosten uitgaan voor de onzekere baten. Die toekomstige baten worden door Fastned wel erg rooskleurig voorgesteld.

Wanneer de conclusie klopt dat Fastned tenminste 50x meer omzet moet genereren om quite te spelen, dan moeten er veel meer auto's langskomen die per laadsessie veel meer kWh's gaan afnemen. Zelf zegt Bart Lubbers dat de omzet met 10% per maand groeit. Dat is een factor van 3.14 per jaar. Wanneer men dat tempo kan volhouden, zal de 50x huidige omzet over een jaar of 3 gehaald gaan worden. Wel bij gelijkblijvende kosten. Dus geen stations bijbouwen, geen nieuwe CCS3.0 laadapparatuur, etc.

Ik denk dat je vraagtekens kunt zetten bij die groeiverwachting. Temeer omdat Fastned nog steeds uitgaat van 200.000 EV's in 2020, terwijl er nu ongeveer 12.000 rondrijden. Op basis van productieplannen van Tesla en de overige fabrikanten van EV's is het al erg lastig tot de helft hiervan te komen. In 2017, 2018, 2019 en 2020 zullen er ongeveer 1.2-1.5 miljoen nieuwe auto's worden verkocht. Daarvan moet tenminste gemiddeld 10-20% BEV zijn om aan hun verwachtingen te voldoen.

Ondanks alle goede wensen die ik voor Fastned heb als pionier en kwalitatief goede leverancier, krijg ik hun inschatting niet rond met de werkelijkheid. Ik hoop ook dat ze het redden en dat ik zit te zwetsen om alle reeds genoemde redenen.

 

[basvk]

De externe beren:
- Iedereen kan snellaadpalen neerzetten (mits de netwerkbeheerder een dikke kabel wil komen aanleggen) en de concurrentie aangaan binnen enkele maanden tijd.
- de autonomie van de BEV's gaat omhoog waardoor de kans dat de auto opgeladen wordt terwijl de bestuurder er op wacht kleiner wordt (ten eerste omdat het langer duurt, ten tweede omdat het minder vaak nodig is). Ander paradigma dan enkele minuten wachten tot de tank vol is.
- nieuwe investeringen in het up to date houden van de snelladers (want op dat gebied gaan we nog wel wat ontwikkeling doormaken)

De interne beren:
- ze waren te gretig met het bepalen van de aandelenprijs. Waren de aandelen op 1/3 of zelfs de helft gewaardeerd dan denk ik dat ze meer opgehaald hadden en was er nu geen vervelend artikel verschenen. Was de beursprijs als gevolg van handel gestegen in plaats van gezakt dan was het een nog positiever plaatje geworden.
- de rentelast
- de onbetrouwbare overheid (ik zet deze even bij intern, dat begrijpen jullie vast wel )

De positieve kant:
- groot deel van de investering komt uit de familie, die zal niet meteen terugbetaald hoeven worden waarschijnlijk.
- goede kans op overname door een partij die de boot niet wil missen wanneer elektrisch rijden echt van de grond komt. Het oppompen van de waarde dmv hoge aandelenuitgifteprijs helpt daar dan wellicht wel bij.